Regional Gərginliklər və Liderlik Qətiyyəti
Azərbaycan və Ermənistan liderləri arasında keçiriləcək görüşlərin hansı vasitəçinin iştirakı ilə və harada baş tutacağı ilə bağlı yaranan rəqabət və gərginlik prosesi mənfi təsir göstərir, tərəfləri əsas hədəflərdən yayındırırdı. Bu cür vəziyyətdə təşəbbüsü ələ almaq və qətiyyətli addımlar atmaq zərurəti meydana çıxdı. Prezident İlham Əliyev bu məsələdə də çevik diplomatiya sərgiləyərək hərtərəfli fəaliyyət planı ortaya qoydu. Son dövrlər Cənubi Qafqaz regionunda bilərəkdən gərginləşdirilən bir mənzərənin şahidi idik. Mərkəzləşdirilmiş qüvvələr məqsədyönlü addımlarla hadisələrin daha da kəskinləşməsinə çalışırdılar. Bu kontekstdə Azərbaycana qarşı nümayiş etdirilən yanlış münasibət təəssüf doğurur. Lakin dövlətimizin başçısı milli maraqlarımızın gerçəkləşməsi istiqamətində verdiyi qərarlardan geri çəkilməyərək, təkcə ölkəmizin deyil, bütövlükdə regionun taleyini həll edir.
Vasitəçilikdən Birbaşa Dialoqa Keçid
Regionda istənilən an müdaxilə etmək vərdişini pozan Azərbaycan rəhbəri tarixin gedişatını dəyişdirərək, proseslərin irəliyə doğru aparılmasında sistemli yanaşma nümayiş etdirir. Azərbaycan və Ermənistan arasında həllini gözləyən məsələlərdə müdaxiləçi siyasət əks nəticə verir, prosesə mane olmaq səyləri qlobal nüfuza zərər vurur və müttəfiqləri uzaqlaşdırır. Belə bir vəziyyətdə bizə vasitəçi deyil, sadəcə, danışıqlar üçün meydan lazım idi. Hadisələrin bu cür inkişaf tendensiyasında neytral tərəf kimi Birləşmiş Ərəb Əmirliklərinə üz tutulması təsadüfi deyildi. Məsələ ondadır ki, son illərdə xarici siyasətini şaxələndirməyi bacaran BƏƏ hər kəslə danışıqlar aparmaq yanaşmasını mənimsəyərək, əsasən, iqtisadi layihələrin reallaşdırılmasına cəmləşir.
Əbu-Dabi Platforması və Sülh Perspektivləri
Cənubi Qafqaz kimi mürəkkəb bir regionu bütün gərginliklərdən uzaq tutmağın düsturunu dövlət başçısı aydın şəkildə göstərir. Nəqliyyat və kommunikasiyaların açılması, regiona xarici investorların cəlb edilməsi ilə irihəcmli layihələr məhz bu məsələdə əsas amildir. Aydındır ki, qarşılıqlı iqtisadi maraqları olan və investisiya qoyan istənilən tərəf gərginlikdən çəkinəcək. Bu reallıq fonunda BƏƏ-nin uzun müddətdir Azərbaycanla dərinləşən münasibətlərinə şahidlik edirik. Bu fakta onu da əlavə edək ki, BƏƏ Ermənistanda da investisiya qoyuluşunu sürətləndirir. Məhz bu şəraitdə Əbu-Dabi görüşü ən məqbul variant kimi dəyərləndirildi. Əsas məsələ odur ki, Birləşmiş Ərəb Əmirlikləri vasitəçi rolu oynamadı, sadəcə, müzakirələr üçün platforma təqdim etdi.
Azərbaycan və Ermənistan liderləri arasında kifayət qədər uzun çəkən ikitərəfli görüş bir daha sübut etdi ki, heç bir vasitəçiyə ehtiyac olmadan, məsələləri masa arxasında normal qaydada müzakirə etmək mümkündür. Görüşün uzun sürməsi həm də tərəflərin bütün istiqamətləri və hər bir detalı hərtərəfli müzakirə etdiyindən xəbər verir. Əbu-Dabi görüşündə sülh gündəliyinin önəmli istiqamətləri kimi sərhədlərin delimitasiyası, Zəngəzur dəhlizinin açılması və inkişafı, sülh sazişinin paraflanması ilə bağlı geniş müzakirələrin aparılması onu göstərir ki, ümumi prosesə süni müdaxilələr olmasa, nəticə elə də uzaqda deyil. Bu istiqamətlər üzrə bundan sonra da müxtəlif işçi qrupları formatında və daha yüksək səviyyələrdə səylər davam etdirilməlidir. Bütün təzyiqlərə baxmayaraq, Azərbaycan bu dəfə də liderliyi ələ aldı. Müsbət ab-havada keçən görüş sülh gündəliyinin irəliyə aparılmasında vacib mərhələdir. Bir daha sübut olunur ki, görüşlər vasitəçilər olmadan davam etdirilməlidir. İkitərəfli danışıqlar ən səmərəli yoldur. Əbu-Dabi görüşünün uğurları Prezident İlham Əliyevin qətiyyətinin nəticəsidir.
