“Azərişıq” ASC-də Tender Qanunsuzluqları və Şikayətlər
“Vedi construction” Məhdud Məsuliyyətli Cəmiyyətinin nümayəndəsi və vəkili Nurəddin Sadıqov tərəfindən Baş Prokurorluğa və İqtisadiyyat Nazirliyi yanında Antiinhisar və İstehlak Bazarına Nəzarət Dövlət Xidmətinə ünvanlanan şikayət ötən həftə ictimailəşdirilmişdi. Şirkət “Azərişıq” Açıq Səhmdar Cəmiyyətinin keçirməyi planlaşdırdığı açıq tenderdən əsassız yerə kənarlaşdırıldığını bildirirdi. Aparılan ətraflı araşdırmalar nəticəsində məlum olub ki, bu qurumun Tender Komissiyası tender prosedurlarının təşkili zamanı ciddi qanun pozuntularına yol verib.
Qanunvericiliyə əsasən, satınalan təşkilat cari ilin 15 oktyabrından gec olmayaraq növbəti il üçün ilkin satınalma planını hazırlayıb təsdiq etməli və dövlət satınalmalarının vahid internet portalında yerləşdirməlidir. Bu plan, növbəti ilin dövlət büdcəsi təsdiq edilənədək qüvvədə qalır. Büdcə təsdiqləndikdən və göstəricilər alındıqdan sonra isə, 10 bank günü ərzində plan dəqiqləşdirilərək yenidən portalda yerləşdirilməlidir.
Gizli Tenderlər və Şübhəli Müqavilələr
“Azərişıq” ASC-nin Tender Komissiyası 30.09.2021-ci il tarixində vahid dövlət satınalmaları portalında 2022-ci ildə alınacaq malların (işlərin və xidmətlərin) adını, həcmini, miqdarını, ölçüsünü və satınalma üsulunu açıqlayıb. Qurum 2022-ci il üçün dəyəri 3 milyon ABŞ dollarının manat ekvivalentindən çox olan 2910 açıq tender keçirməyi planlaşdırmışdı. Lakin araşdırma zamanı portalda 2022-ci ildə cəmi 24 açıq tender üzrə bağlanmış müqavilələr barədə məlumatlar tapılıb. Qalan tenderlərin aqibəti naməlum qalıb; keçirilibsə, niyə nəticələri açıqlanmayıb? Keçirilməyibsə və ya ləğv edilibsə, bunun səbəbləri barədə heç bir bildiriş verilməyib.
Göründüyü kimi, qurum satınalma planına daxil etdiyi açıq tenderlərin əksəriyyətini qanunla müəyyən edilmiş qaydada təşkil etməyib. Tenderin keçirilməsi ilə bağlı iddiaçılara dəvət elanı, nə də prosedur nəticələri barədə ictimaiyyətə qanunda nəzərdə tutulmuş qaydada heç bir açıqlama verilməyib. Elektrik xətlərinin daşınması və bütövlüyünü təmin edən mal-materialların satın alınması tenderində də eyni vəziyyət müşahidə olunub. Baxmayaraq ki, ilkin mərhələdə “Vedi construction” bu tenderin qalibi olub, Tender Komissiyası müxtəlif bəhanələrlə MMC-ni tenderdən kənarlaşdırıb.
“Vedi construction” Tenderindəki Şəffaflıq Problemləri
Zərflərin açılmasına dair 09.03.2023-cü il tarixli iclas protokolunda qeyd olunur ki, müsabiqədə 4 iddiaçı iştirak edib. Qiymətlər aşağıdakı kimi təqdim edilib:
- “AS TEXNİKA” MMC: 2 208 698.04 AZN
- “AZELEKTRO SERVICE CO” MMC: 2 264 759.01 AZN
- “FUGA GROUP” MMC: 2 299 757.32 AZN
- “VEDİ CONSTRUCTİON” MMC: 1 681 278.70 AZN
Protokolda Tender Komissiyasının qiymətləndirməni təkliflərin qüvvədə olma müddəti bitməsinə 10 bank günü qalana qədər bitirib qərar qəbul etməsi göstərilir. Lakin Komissiya “Vedi construction” MMC-nin təklif etdiyi ən aşağı qiyməti sərfəli hesab etməyərək, daha baha qiymətlər təklif edən şirkətlərdən birini seçib. Zərflər paketinin açılmasından üç ay keçməsinə baxmayaraq, nə tenderin qalibi, nə də ayrılmış məbləğ barədə dövlət satınalmalarının vahid internet portalında heç bir məlumat yerləşdirilməyib.
Vüqar Əhmədovun Təyinatından Sonra Artan Şübhələr
Bütün bu problemlərin 2020-ci ilin yanvar ayından Vüqar Əhmədovun “Azərişıq” ASC-yə sədr təyin olunmasından sonra baş verdiyi qeyd edilir. Son məlumatlara görə, bu işlərin başında sədrin tələbə yoldaşı Kamil Hüseynovla yanaşı, digər şəxslər də dayanır. Bunlardan biri, bu təşkilatda mühüm vəzifə tutan və açıq mənbələrdə barəsində məlumat az olan Tender Komissiyasının sədri Uğur Babayevdir. Söylənilənlərə görə, sədr onu ən yaxın adamlarından biri olduğu üçün bu vəzifəyə təyin edib.
Digər adı çəkilən şəxs isə qurumun Layihələrin İdarə Olunması və Maddi-Texniki Təchizat İdarəsinin rəisi İdrak Ələkbərovdur. Xatırladaq ki, İdrak Ələkbərov hələ 2009-cu ildə keçmiş İqtisadiyyat Nazirliyinin Antiinhisar Xidməti Departamentinin üç məmurunun rüşvət almaq üstündə həbs edilənlər arasında olub. Sonradan məhkəmə qərarı ilə şərti cəza alıb və bir müddət işsiz qaldıqdan sonra Vüqar Əhmədovun vasitəçiliyi ilə ASC-də ən mühüm vəzifələrdən birinə gətirilib. Bu şəxslərin keçmişdə gördüyü işlər barədə elektron mediada kifayət qədər geniş məlumat mövcuddur.
Dövlət Vəsaitlərinin Talanı və Şübhəli Şirkətlər
Bu şəbəkə son illər “Azərişıq” ASC-nin keçirdiyi tenderlərdə özlərinə yaxın şirkətləri qalib çıxararaq külli miqdarda dövlət vəsaitini təyinatından kənarlaşdırmaqda ittiham olunur. 2021-2022-ci illərdə qurum bölgələrdə və işğaldan azad olunmuş rayonlarda Paylayıcı Elektrik Şəbəkələrinin yenidən qurulması işlərinə milyonlarla manat vəsait ayırmışdı. 2022-ci ilin satınalma planlarında bu tenderlər açıq şəkildə göstərilir.
Bu məqsədlə keçirilən milyonlarla manat dəyəri olan tenderlərdə qaliblər yalnız “Mix Pro”, “İtsoil”, “İtes Company”, “Enerji Construction”, “İnterqas”, “ŞansConstruction”, “Smart Energy Services” kimi MMC-lər olub. Bu şirkətlərin öz maddi-texniki bazası və iş təcrübəsi şübhə altındadır. Yəni, bu MMC-lərin əksəriyyəti iş görməkdən daha çox, ayrılan dövlət vəsaitlərini təyinatından kənara çıxarmaqla məşğul olmaları barədə geniş məlumatlar mövcuddur.
Göründüyü kimi, “Vedi construction” MMC-nin iddiaçı olduğu tenderdə Tender Komissiyasının yol verdiyi ciddi qanun pozuntuları araşdırıldıqda, digər tenderlərdə daha da çoxlu qanun pozuntularının üzə çıxdığı aşkarlanıb. Əgər bir tenderin keçirilməsində bu qədər qanunsuzluğa yol verilirsə, qurumun illik dövlət satınalmaları planlarına daxil etdiyi, müxtəlif mal-materialların və xidmətlərin alınması ilə bağlı təşkil etdiyi yüzlərlə tender prosedurunda nə qədər qanun pozuntusunun olduğu təsəvvür oluna bilər. Araşdırmalar göstərir ki, qurumda dövlət vəsaitlərindən səmərəli və qənaətlə istifadə etmək əvəzinə, onların talan edilməsinə üstünlük verilir. Həmçinin, tenderlərin adı açıq olmasına baxmayaraq, gizli şəkildə keçirilməsinə daha çox üstünlük verilir.
